آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چگونه بسته‌بندی‌های سبک و مقاوم، ساختمان‌های عایق‌دار و حتی لوازم خانگی از نظر دوام و کارایی به این حد پیشرفته رسیده‌اند؟ پاسخ این سوال در ماده‌ای نهفته است که به عنوان پلی استایرن شناخته میشود. پلی استایرن یکی از پلیمرهای پرکاربرد است که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود در صنایع مختلفی از جمله بستهبندی، ساختمان‌سازی و لوازم خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده با داشتن خواص عایقی، سبک بودن و قابلیت بازیافت، به یکی از مواد پایه‌ای در تولید محصولات مختلف تبدیل شده است. با ما در پوشش کالا کارخانه تولید یونولیت همراه باشید تا پلی استایرن منبسط شده را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم.
پلی استایرن چیست؟
پلی استایرن (Polystyrene) یکی از پرکاربردترین پلاستیک‌های پلیمری دنیاست که در صنایع مختلفی از جمله بستهبندی، ساخت‌وساز، یخچال‌سازی و حتی ظروف یک‌بار مصرف استفاده میشود. این ماده از فرآیند پلیمریزاسیون استایرن ساخته میشود و به دلیل خواصی مانند وزن سبک، عایق بودن و قیمت مناسب، محبوبیت زیادی در بازار دارد.
پلی استایرن هم به شکل جامد (سفت و شکننده) تولید میشود و هم به صورت فوم (مانند یونولیت) که کاربردهای گسترده‌تری دارد.
در بازار شناخته میشود و از ذرات ریز پلی استایرن تشکیل شده که در اثر حرارت، منبسط و به هم جوش می‌خورند.
از یونولیت بیشتر در موارد زیر استفاده میشود:
-
قالب‌بندی سقف (یونولیت سقفی)و دیوار در ساختمان‌سازی
-
بستهبندی یونولیت لوازم خانگی و الکترونیکی
-
ماکت‌سازی و دکوراسیون سبک
یونولیت به خاطر وزن بسیار کم، خاصیت عایق صوتی و حرارتی، نصب آسان و قیمت مناسب، یکی از مصالح پرکاربرد در ایران محسوب میشود.
تفاوت یونولیت با پلی استایرن
شاید این سوال برای خیلی‌ها پیش بیاد که آیا یونولیت همون پلی استایرنه یا با هم فرق دارن؟ پاسخ اینه که یونولیت نوع خاصی از پلی استایرن هست، اما همه پلی استایرن‌ها یونولیت نیستن!
پلی استایرن به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
-
EPS (پلی استایرن منبسط‌شده) – همون یونولیت که در ایران استفاده می‌کنیم.
-
XPS (پلی استایرن اکسترود‌شده) – نوع فشردهتر و مقاومتر که برای عایقکاری حرفهای به کار می‌ره.
📊 مقایسه یونولیت و پلی استایرن XPS:
| ویژگی | یونولیت (EPS) | پلی استایرن XPS |
|---|---|---|
| شکل ظاهری | سبک و دانه‌دانه | فشرده و یک‌دست |
| مقاومت فشاری | کمتر | بیشتر |
| جذب رطوبت | نسبتاً زیاد | بسیار کم |
| خاصیت عایق حرارتی | خوب | عالی |
| کاربرد اصلی | سقف کاذب، بستهبندی | کف‌سازی، دیوار، سردخانه |
| قیمت | ارزانتر | گران‌تر |
پس اگه دنبال فوم سبک و اقتصادی هستید، یونولیت گزینه‌ی مناسبیه. ولی برای پروژه‌های خاص که عایقکاری قوی می‌خواید، XPS بهتر عمل می‌کنه.
ساختار مولکولی پلی استایرن
پلی استایرن، که از مونومرهای استایرن تولید میشود، ماده‌ای با ویژگی‌های منحصربه‌فرد است. هر واحد استایرن به دلیل قابلیت انتقال و دریافت الکترون، باعث میشود که توزیع وزن مولکولی این پلیمر تحت شرایط خاصی تغییر کند. این ویژگی به پلی استایرن مقاومت بالایی در برابر آب و بسیاری از حلال‌ها می‌بخشد.
با این حال، ویژگی‌های منحصر به فرد پلی استایرن با برخی معایب نیز همراه است. این پلاستیک به دلیل خشکی و شکنندگی بیش از حد به “کریستال” معروف است. همچنین، پلی استایرن مقاومت پایینی در برابر اشعه UV دارد و به شدت اشتعال‌پذیر است. نقطه ذوب بالای آن (حدود 300 درجه سانتی‌گراد) نیز از جمله نقاط ضعف آن محسوب میشود.
در بررسی خصوصیات فیزیکی پلی استایرن، ابتدا به چگالی آن می‌پردازیم که می‌تواند بین 10 تا 50 کیلوگرم بر مترمکعب متغیر باشد و بر حجم و اندازه آن تأثیر بسزایی دارد. چگالی در صنعت بسیار مهم است و تعیین‌کننده بسیاری از کاربردهای این ماده است. همچنین خاصیت شناوری پلی استایرن بر روی آب کاربردهای صنعتی متنوعی دارد. این پلیمر بسته به خلوص آن، مقاومت، استحکام کششی و ضربه متفاوتی دارد. برای مثال، انواع معمولی پلی استایرن مقاومت کمی در برابر شیشه دارند، در حالی که انواع تقویت شده آن در صنایع برای ساخت اجسام مقاوم استفاده می‌شوند.
انواع پلی استایرن
انواع پلی استایرن
پلی استایرن از نظر ساختار و کاربرد، به چند نوع تقسیم میشود، اما دو نوع اصلی و رایج آن عبارتند از:
1. پلی استایرن معمولی (GPPS)
این نوع، شفاف، سخت و شکننده است و بیشتر در تولید ظروف یک‌بار مصرف، بستهبندی محصولات خشک و صنایع الکترونیکی استفاده میشود. ظاهر براقی دارد اما خاصیت عایق ندارد.
2. پلی استایرن مقاوم (HIPS)
با افزودن مقداری لاستیک به GPPS ساخته میشود. در نتیجه مقاومت به ضربه بالاتری دارد. برای ساخت بدنه تلویزیون، یخچال، اسباب‌بازی و لوازم خانگی از این نوع استفاده میشود.
3. پلی استایرن منبسط‌شده (EPS) – یونولیت
همان نوعی که در قالب فوم سفید استفاده میشود. بسیار سبک، عایق حرارتی و صوتی است و در صنعت ساختمان و بستهبندی کاربرد زیادی دارد.
4. پلی استایرن اکسترود شده (XPS)
این نوع به‌صورت فوم فشرده و یک‌دست و مقاومتر تولید میشود. برای عایقکاری حرفهای در دیوارها، کف‌ها و سردخانه‌ها استفاده میشود.
ویژگی‌ها و مزایای پلی استایرن
ویژگی‌های پلی استایرن
پلی استایرن به دلیل ساختار خاصش، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی مهمی داره که باعث شده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار بگیره:
📌 سبک بودن
پلی استایرن، به‌ویژه نوع EPS (یونولیت)، بسیار سبک است. این ویژگی باعث می‌شه حمل‌ونقل و نصب آن آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر باشه.
🔇 عایق صوتی و حرارتی
پلی استایرن، مخصوصاً XPS و EPS، خاصیت عایق دارد. این ماده مانع انتقال حرارت و صدا میشود و در ساختمان‌سازی نقش مهمی ایفا می‌کند.
💧 مقاومت در برابر رطوبت
نوع XPS به‌خاطر ساختار فشرده‌اش، آب را بسیار کمتر جذب می‌کند و برای مناطق مرطوب گزینه‌ای عالی است.
🛠 شکل‌پذیری بالا
قابلیت قالب‌گیری و برش‌خوری آسان، پلی استایرن را برای ساخت ماکت، دکور، بستهبندی و قالب‌های ساختمانی بسیار مناسب کرده است.
💰 قیمت مناسب
در مقایسه با سایر مواد عایق یا صنعتی، پلی استایرن اقتصادی‌تر است، به‌خصوص نوع یونولیت (EPS) آن.
معایب پلی استایرن
معایب پلی استایرن
با اینکه پلی استایرن مزایای زیادی داره، اما مثل هر ماده‌ی دیگه‌ای بی‌نقص نیست. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نقاط ضعف این ماده اشاره می‌کنیم:
🔥 اشتعال‌پذیری
پلی استایرن در برابر حرارت و شعله بسیار آسیب‌پذیره و به‌سرعت می‌سوزه. البته نوع دیرسوز یا کندسوز (B1 یا B2) در بازار موجوده، اما باز هم نسبت به برخی متریال‌های عایق، مقاومت حرارتی کمتری داره.
♻️ دشواری در بازیافت
فرایند بازیافت پلی استایرن سخت و پرهزینه است. بسیاری از مراکز بازیافت این ماده رو نمی‌پذیرن، به‌ویژه یونولیت که فضای زیادی اشغال می‌کنه و تراکم کمی داره.
🌍 آسیب‌زا برای محیط زیست
پلی استایرن خیلی دیر تجزیه می‌شه و در صورت ورود به طبیعت یا اقیانوس‌ها، می‌تونه به محیط زیست و جانوران آسیب برسونه. به همین خاطر در برخی کشورها استفاده از ظروف یک‌بارمصرف پلی استایرنی ممنوع شده.
💥 شکنندگی نوع جامد
نوع GPPS که شفاف و سخت است، شکننده بوده و در برابر ضربه مقاوم نیست.
معایب پلی استایرن
معایب پلی استایرن
با اینکه پلی استایرن مزایای زیادی داره، اما مثل هر ماده‌ی دیگه‌ای بی‌نقص نیست. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نقاط ضعف این ماده اشاره می‌کنیم:
🔥 اشتعال‌پذیری
پلی استایرن در برابر حرارت و شعله بسیار آسیب‌پذیره و به‌سرعت می‌سوزه. البته نوع دیرسوز یا کندسوز (B1 یا B2) در بازار موجوده، اما باز هم نسبت به برخی متریال‌های عایق، مقاومت حرارتی کمتری داره.
♻️ دشواری در بازیافت
فرایند بازیافت پلی استایرن سخت و پرهزینه است. بسیاری از مراکز بازیافت این ماده رو نمی‌پذیرن، به‌ویژه یونولیت که فضای زیادی اشغال می‌کنه و تراکم کمی داره.
🌍 آسیب‌زا برای محیط زیست
پلی استایرن خیلی دیر تجزیه می‌شه و در صورت ورود به طبیعت یا اقیانوس‌ها، می‌تونه به محیط زیست و جانوران آسیب برسونه. به همین خاطر در برخی کشورها استفاده از ظروف یک‌بارمصرف پلی استایرنی ممنوع شده.
💥 شکنندگی نوع جامد
نوع GPPS که شفاف و سخت است، شکننده بوده و در برابر ضربه مقاوم نیست.
قیمت مواد پلی استایرن
قیمت مواد اولیه پلی استایرن (EPS و XPS)
قیمت مواد اولیه پلی استایرن چقدر است؟
قیمت مواد اولیه پلی استایرن به چند عامل بستگی دارد:
📉 1. نوع پلی استایرن
-
EPS (یونولیت) معمولاً ارزانتر از XPS است.
-
XPS به دلیل فرآیند تولید خاص و چگالی بالاتر، قیمت بیشتری دارد.
🌍 2. نرخ ارز و مواد پتروشیمی
چون پلی استایرن از مشتقات نفتی (استایرن مونومر) تولید میشود، قیمت آن وابسته به قیمت جهانی نفت و نرخ دلار در بازار ایران است.
🏭 3. برند و کشور تولیدکننده
-
تولیدات داخلی (مثل تبریز، قائد بصیر، پتروشیمی بندر امام) معمولاً قیمت پایین‌تری دارند.
-
برندهای خارجی و وارداتی گران‌تر هستند، اما کیفیت بالاتری ممکن است داشته باشند.
📦 4. حجم خرید
-
خرید عمده از کارخانه‌ها یا انبارهای اصلی تخفیف دارد.
-
در خرید جزئی از مغازه یا سایت، قیمت نهایی بیشتر است.
💰 بازه تقریبی قیمت‌ها (به‌روز استعلام شود):
| نوع ماده | بازه قیمت به ازای هر کیلوگرم (تخمینی) |
|---|---|
| گرانول پلی استایرن EPS | 80,000 تا 120,000 تومان |
| گرانول پلی استایرن XPS | 100,000 تا 150,000 تومان |
| یونولیت قالبی آماده | بسته به ضخامت و ابعاد، متری یا عددی محاسبه میشود |
🔺 نکته مهم: قیمت‌ها دائماً در حال نوسان هستند؛ پیشنهاد میشود برای اطلاع دقیق، با کارشناسان فروش تماس بگیرید یا صفحه قیمت روز مواد اولیه را مشاهده کنید.
قیمت پلی استایرن انبساطی
پلی استایرن انبساطی در دو نوع، قابل اشتعال و غیر قابل اشتعال، موجود است. نوع غیر قابل اشتعال، به دلیل فرآیندهای تولید پیچیده‌تر و استفاده از مواد افزودنی خاص برای بهبود مقاومت در برابر آتش، معمولاً گران‌تر از نوع قابل اشتعال است. همچنین، تقاضای بالا برای نوع غیر قابل اشتعال، به خصوص در بخش‌هایی مانند ساخت‌وساز که نیاز به استانداردهای ایمنی بالاتری دارند، می‌تواند به افزایش قیمت‌ها منجر شود.
نکات ایمنی درمورد بلوک های پلی استایرن
با ما همراه باشید تا با هم نکات ایمنی درمورد بلوک های پلی استایرن را بررسی کنیم:
نکته ایمنی |
توضیح |
استفاده از تجهیزات حفاظتی |
هنگام کار با بلوک‌ها، دستکش، ماسک و عینک ایمنی بپوشید تا از تماس با مواد شیمیایی و خطرات مکانیکی جلوگیری شود. |
دوری از منابع حرارتی |
بلوک‌ها را دور از آتش، دستگاه‌های گرمایشی و نور مستقیم خورشید نگهداری کنید تا از آتش‌سوزی و آسیب دیدگی مواد جلوگیری شود. |
مراقبت در برابر بخارات |
در هنگام برش یا سایر فرآیندها که می‌توانند بخارات شیمیایی تولید کنند، در محیطی با تهویه مناسب کار کنید. |
استفاده صحیح از ابزار |
برای برش یا شکل‌دهی به بلوک‌ها، از ابزار مناسب و تیز استفاده کنید تا از خراشیدگی یا شکستگی ناخواسته جلوگیری شود. |
دوری از آب |
از قرار دادن بلوک‌ها در محیط‌های مرطوب یا در تماس مستقیم با آب خودداری کنید، زیرا رطوبت می‌تواند ساختار ماده را تضعیف کند. |
مشخصات فنی پلی استایرن انبساطی
در ادامه با ما همراه باشید تا با مشخصات فنی پلی استایرن انبساطی آشنا شویم:
چگالی
پلی استایرن انبساطی دارای چگالی‌های متفاوتی است که معمولاً بین 10 تا 50 کیلوگرم بر متر مکعب متغیر است. این تنوع چگالی به این ماده اجازه می‌دهد که در کاربردهای متنوعی از بستهبندی سبک تا عایق‌بندی سنگین استفاده شود. چگالی کمتر به معنای سبکی بیشتر و هزینههای حمل‌ونقل کمتر است.
مقاومت حرارتی
پلی استایرن انبساطی عایق حرارتی خوبی است و مقاومت حرارتی آن تا دمای 80 درجه سانتی‌گراد را شامل میشود. این ویژگی آن را برای استفاده در ساختمان‌سازی و تولید محصولاتی که نیاز به عایق‌بندی دارند، مناسب می‌سازد. بالا رفتن دما بیش از این حد می‌تواند ساختار فیزیکی ماده را تحت تأثیر قرار دهد.
جذب آب
پلی استایرن انبساطی نرخ جذب آب پایینی دارد، که این خاصیت آن را برای استفاده در محیط‌های مرطوب یا بیرونی مناسب می‌سازد. جذب آب کم کمک می‌کند که خواص عایقی آن حفظ شده و بر خوردگی و فرسایش مقاومت کند. این ویژگی به حفظ عمر طولانی‌تر محصول کمک می‌کند.
مقاومت در برابر مواد شیمیایی
پلی استایرن انبساطی در برابر بسیاری از مواد شیمیایی مقاوم است، اما ممکن است در برابر حلال‌های قوی مانند اتون و بنزین آسیب‌پذیر باشد. این مقاومت شیمیایی اجازه می‌دهد که در صنایع مختلف بدون نگرانی از واکنش‌های شیمیایی استفاده شود. در نتیجه، نیاز به تدابیر احتیاطی خاصی برای جلوگیری از تماس با این حلال‌ها وجود دارد.
جمع‌بندی پلی استایرن چیست
پلی استایرن، ماده‌ای پلاستیکی با کاربردهای متنوع، از بستهبندی گرفته تا عایق‌بندی ساختمان‌ها، می‌باشد. این ماده در انواع مختلفی مانند پلی استایرن انبساطی، مقاوم و معمولی تولید میشود و خواصی چون مقاومت در برابر حرارت، جذب پایین آب و مقاومت شیمیایی دارد. پلی استایرن به دلیل وزن سبک و قابلیت شکل‌پذیری، در صنایع مختلفی کاربرد فراوانی دارد و انتخابی اقتصادی برای مصارف گوناگون است.
سوالات متداول پلی استایرن منبسط شده
چرا پلی استایرن منبسط شده برای بستهبندی کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
پلی استایرن منبسط شده به دلیل وزن سبک، قابلیت عایق‌بودن و خاصیت جذب ضربه بسیار مناسب برای بستهبندی کالاها، به خصوص محصولات شکننده مانند الکترونیک و مواد غذایی، استفاده میشود. این ماده محافظت خوبی در برابر تغییرات دما و ضربه‌های احتمالی در طول حمل و نقل فراهم می‌کند.
آیا پلی استایرن منبسط شده می‌تواند بازیافت شود؟
بله. پلی استایرن منبسط شده قابل بازیافت است. با این حال، فرآیند بازیافت آن ممکن است در برخی مناطق به دلیل محدودیت‌های فنی و اقتصادی دشوار باشد. برای بازیافت پلی استایرن، تسهیلات خاصی نیاز است تا بتواند مواد را جمع‌آوری، تمیز و دوباره فرآوری کند.
پلی استایرن منبسط شده چه خواص فیزیکی دارد؟
پلی استایرن منبسط شده دارای خواص فیزیکی بارزی مانند چگالی پایین، مقاومت خوب در برابر ضربه و عایق حرارتی و صوتی مطلوب است. این خواص آن را برای کاربردهای متنوعی مانند ساخت و ساز، عایق‌بندی و بستهبندی مناسب می‌سازد.
سوالات متداول درباره پلی استایرن و یونولیت
❓ آیا پلی استایرن همان یونولیت است؟
✅ یونولیت در واقع نوعی پلی استایرن منبسط شده (EPS) است. اما همه پلی استایرن‌ها یونولیت نیستند؛ چون نوع فشرده‌تری به نام XPS هم وجود دارد.
❓ تفاوت EPS و XPS چیست؟
✅ EPS سبکتر و ارزانتر است (همان یونولیت)، ولی XPS متراکم‌تر، عایقتر و مقاومتر بوده و در عایقکاری حرفهای کاربرد دارد.
❓ پلی استایرن قابل بازیافت است؟
✅ از نظر فنی بله، اما بازیافت آن دشوار و گران است و در ایران اغلب بازیافت نمی‌شود. مخصوصاً یونولیت که فضای زیادی می‌گیرد.
❓ یونولیت عایق خوبی است؟
✅ بله، یونولیت خاصیت عایق صوتی و حرارتی دارد. البته اگر عایقکاری قوی‌تری لازم دارید، XPS عملکرد بهتری دارد.
❓ قیمت پلی استایرن چقدر است؟
✅ قیمت به نوع (EPS یا XPS)، برند، نرخ ارز و میزان خرید بستگی دارد. به‌طور میانگین، هر کیلو گرانول بین ۸۰ تا ۱۵۰ هزار تومان متغیر است.
❓ از کجا یونولیت یا پلی استایرن بخریم؟
✅ شما میتوانید از طریق وب‌سایت پوشش کالا انواع یونولیت، بلوک سقفی، ورق عایق و مواد اولیه پلی استایرن را به قیمت کارخانه خریداری کنید.
